Prof. Dr. Abdullah Durakoğlu ile Endülüs Üzerine: Sevilla’nın Tarihi Derinliklerine Yolculuk

Endülüs’ün izini süren, tarih ve felsefenin kesiştiği yolları araştıran Prof. Dr. Abdullah Durakoğlu ile yaptığımız bu söyleşide, bizleri sadece İber Yarımadası’nın coğrafyasında değil, aynı zamanda belleğimizde köklü bir medeniyetin izlerini taşıyan şehirlerde bir yolculuğa çıkarıyor. 2016 yılında İspanya’ya yaptığı ilk ziyaretten itibaren, tarihî Toledo’dan etkilenerek başlayan bu entelektüel seyahat, şimdi Sevilla’da derinleşiyor.

Bu röportaj, bir akademisyenin kişisel gözlemlerinden hareketle tarihî hafızayı nasıl canlı tuttuğuna ve Endülüs medeniyetine duyduğu entelektüel ilgiyi nasıl bir yolculuğa dönüştürdüğüne dair samimi bir anlatı sunuyor.

18 Temmuz 2025 sabahında Sevilla Katedrali’ne doğru yapılan yürüyüş, bir bilinçle atılmış adımlardır. Katedralin büyüklüğü, gotik yapısının etkileyiciliği ve Kristof Kolomb’un lahdi ile karşılaşmanın şaşkınlığı, bu bölümde tarih ile kişisel bakış açısının çarpıştığı nokta olur.

Katedraldeki yaklaşık bir saatlik gezintimi tamamladıktan sonra arka taraftan çıktığımda ön taraftan göremediğim devasa bir kuleyle karşılaştım. İspanyolların Giralda la torre adını verdikleri bu kule, Sevilla Katedralini’nin kuzeyinde bulunmaktadır.

Sevilla Ulu Camisi’nin minaresi olarak Emeviler döneminde inşa edilen bu kule, kentte bulunan en yüksek yapıdır. Yüksekliği yaklaşık 104 metre olan bu kule, iki farklı inançtan izler taşımaktadır.

Tuğla ile örülmüş olan bu kulede süslemeli mazgallar bulunmaktadır. Öğlen ve ikindi vakitlerinde iki farklı görünüşe sahip olan bu kule, bu niteliğiyle gündüz vakitlerinde bile farklı tonlarda ışıklandırılmış gibi görünmektedir. Görselde yer verilen ilk kule fotoğrafı, aynı gün 20.33’te kendi telefonumdan çekilmiştir.

Eğer bir süre kule çevresinde kalırsanız bu yapı, size harika fırsatlar sunar. Bu fırsattan yararlanmak için ben de kulenin uydusu gibi hareket ettim. Ne zaman ayrılmak için eyleme geçtiğimde kule beni mıknatıs gibi kendine çekiyor, adetâ bana “Benim için buraya geldin. Farklı elbiselerle kendimi takdim etmeye devam edeceğim. Bekle!” diyordu. Bu yüzden yaklaşık bir saat kulenin yörüngesinden çıkamadım. Çevredeki yakıcı güneşten ötürü kulenin önüne dikilip uzun süre bekleyemesem de çevredeki kafe ve dondurmacılarda dakikalar geçirdim. Beklediğime değdi. Kule ikindi vaktinin son saatinde altın kaplamalı bir elbise giymiş gibi büyüleciydi. Görselde yer verilen bu kule fotoğrafını, henüz güneş batmadan önce 21.29’da çektim.

Kulenin, temmuzun bu saatlerinde güneş ışığının etkisinin azalması ve eğik düşmesiyle altın sarısı gibi ışıldadığını gördüm. Çok sayıda yaptığım fotoğraf çekimleri sayesinde kulenin, temmuz ayı günleri prime- time saatlerinin 21.00- 21.30 saatleri arasında olduğunu söyleyebilirim.

Seyahatimin son gününde başlangıçta Müslümanlar tarafından inşa edilmeye başlanan Endülüs sarayı Real Alcazar olarak bilinen yapıyı ziyaret etmeye çalıştım ancak bu yapının yalnızca dış mekânlarını görme fırsatı bulabildim. Yukardaki görsel, Real Alcazar’ın giriş kapısı olan Puerta del León (Aslan Kapısı)'nın dış cephesine aittir. Giriş ücretinin ucuz olması bilet sırasını uzatmış, bilet almayı zorlaştırmıştı. Daha önceden internetten de bilet alabilirdim ancak bu kadar yoğunluk olacağını tahmin edemedim. Öte yandan henüz İspanya’ya gelmeden bu sarayın üst katlarının kraliyet ailesi tarafından hâlen kullanılmakta olduğunu ve bu nedenle ziyaretçilere bir bölümünün kapalı olduğunu öğrenmiştim. Bu motivasyonumu olumsuz etkiledi. Değerli dakikalarımın bu kısmını sarayın bahçesinde geçirdim. Portakal ve limon ağaçlarıyla dolu olan saray bahçesi labirent gibi bir görünüme sahipti. İspanyollar tarafından bahçe bu nedenle El Laberinto olarak adlandırılıyor. Bu son gezintiyle seyahatimi tamamlamış oldum.

La Giralda Kulesi’nin ışıkla dansını izlerken, akademisyenin zihinsel keşif yürüyüşü tam anlamıyla zirveye ulaşır. Real Alcazar Sarayı’nın bahçesinde portakal ağaçları arasında dolaşmak, zamana direnen bir medeniyetin hatırasına dokunmaktır. Ve tüm bu deneyimin sonunda, “Elveda Sevilla” demek, hem bir veda hem de içsel bir kapanıştır.