SEKSENLERDE VE DOKSANLARDA GENÇ KIZ OLMAK: BİR NESLİN SESSİZ GÜZELLİĞİ
Gönül Doğan

Zamanın ağır aktığı, ekranların siyah beyazdan renge yeni geçtiği, mevsimlerin hakkıyla yaşandığı bir Türkiye’de genç kız olmaktı seksenler ve doksanlar... Bugünün hızlı, plastik ve dijital hayatının aksine, o dönem yavaş akan ama derin izler bırakan bir zaman dilimiydi.

Evlerin Kalbi: Mutfak ve Oturma Odası
Sabah saatlerinde başlayan telaş, öğleye kadar tüm ev işlerinin bitirilmesiyle son bulurdu. Her şey saat ondan önce tamamlanır, sonra ya radyodan “Arkası Yarın” dinlenir ya da komşuya geçilirdi. O yıllarda televizyon yayınları sınırlıydı. Brezilya dizileri başladığında ise evde çıt çıkmazdı; herkes 15-20 dakikalık o heyecanlı bölümleri kaçırmamak için ekran başına kilitlenirdi.

Ama televizyon izlemek bile bir işle birlikte yapılırdı. El işi, kanaviçe, dantel, örgü... Boş oturmak ayıptı. Eller çalışır, diller sohbet ederdi. O sohbetlerin başlıca konuları magazin değildi sadece; kız isteme hikâyeleri, “kimin kime dünür geldiği”, televizyonda izlenen diziler ve komşunun yeni aldığı dantel modeli bile konuşulurdu.

Sade Günlerin Zengin Paylaşımı
O zamanlar “gün” dediğimiz buluşmalarda hazırlıklar bugünkü gibi şatafatlı olmazdı. Çat kapı ziyaretler yaygındı. Önce çocuk gönderilir, “müsaitseniz oturmaya geleceğiz” denirdi. Evde genç kız varsa, bu ziyaretler biraz daha heyecanlı olurdu. Kızlar mutfağa geçer, kısır, kek, bisküvili pasta hazırlar, hem ikramlıkları yetiştirir hem de kendi dünyalarında kısa sohbetlere dalarlardı.

İkramlar hep tanıdıktı. Şimdilerde “anne keki”, “anne kurabiyesi” denilen tarifler, aslında o günlerin olmazsa olmazlarıydı. Davul fırında pişen kekin kokusu bütün apartmanı sarardı. Tarifler ise her zaman paylaşılmazdı. Pasta tarifi istemek cesaret isterdi; bazıları tarifin ya bir malzemesini eksik söyler ya da “göz kararı” deyip geçiştirirdi.

Aşklar Masumdu, Gözler Konuşurdu
Genç kızların “sevgilisi” değil “sevdiği” olurdu. Elele tutuşmak cesaret isterdi, çoğu zaman bakışlar yeterdi. Mektuplaşmalar gizli saklı yapılır, en yakın arkadaştan başkası bilmezdi. Annenin bulduğu bir mektup ise kıyametin kopmasına yeterdi. Fırça yemek, hatta bazen sopa yemek bile bu aşkların sessiz kaderi olurdu.

Bu mektuplaşmaların çoğu mutsuz biterdi. Genç kız, sevdiğiyle evlenemez, kaderin başka bir yoluna savrulurdu. Ama yine de kalpte yer bulan o sevda, bir ömür hafızada kalırdı.

Moda, Doğallık ve Utanmak
Seksenli yılların vazgeçilmezi vatkalı ceketlerdi. Bluzlar kabarık omuzlu, taytlar ayak bantlıydı. Kaş almak nişanlı olmadan mümkün değildi. Botoks, dolgu, estetik gibi kavramlar henüz sözlüklerde bile yoktu. Kızlar utanmayı bilir, konuşurken gözlerini kaçırırdı. Sosyal medyada filtreli fotoğraflarla beğeni toplamak gibi bir dert yoktu. Beğenilmek için değil, sevilmek için yaşanırdı.

Doksanlar ve Tarifli Değişim
Doksanlara gelindiğinde hayat yavaşça renk değiştirmeye başladı. Özel televizyonlar açıldı, gazeteler tarif kitapçıkları vermeye başladı. Cumartesi sabahı ilk iş gazete almak olurdu, yoksa kek kitabı tükenirdi. Islak kek, elmalı kurabiye, “Karakız Pastası” gibi isimlerle moda tarifler yayıldı. Genç kızlar pastacılıkta yarışır, kendi tarif defterlerini tutardı.

Bir Dönemin Sessiz Vedası
Bugün o kızlar artık kadın, çoğu anne... Belki torun sahibi... Ama geçmişe dönüp bakıldığında içlerinde hâlâ o yılların sıcaklığı, masumiyeti ve dayanışması var.

Sosyal medya yoktu ama komşuluk vardı. Güzellik salonları yoktu ama el emeğiyle güzelleşen kızlar vardı. Gösteriş yoktu ama zarafet vardı.

Kaybettiğimiz yalnızca yıllar değil; belki de o yıllarla birlikte içimizdeki dinginliği, sabrı, samimiyeti ve gerçek sevgiyi kaybettik.

O yıllarda genç kız olmak, bugünün dijital dünyasında aradığımız ama bulamadığımız o içten bağın ta kendisiydi.